Jakie problemy mogą pojawić się przy tłumaczeniu?

Tłumaczenie tekstu z języka obcego na ojczysty i na odwrót wymaga doskonałej wiedzy lingwistycznej, ale także sporego doświadczenia i niewątpliwie talentu. Jak się bowiem okazuje, tłumacz musi mierzyć się z wieloma problemami, których często nie są świadome osoby stawiające pierwsze kroki w tym zawodzie. Warto więc poznać te najczęstsze trudności, aby zrozumieć, jak pełna wyzwań bywa praca tłumacza. 

1. Trudność w znalezieniu dokładnego ekwiwalentu słowa

Większość słów ma swoje odpowiedniki o dokładnie tym samym znaczeniu w innych językach. Przykładem są przede wszystkim nazwy popularnych produktów jak chleb, czy samochód. Istnieją jednak wyrazy, które są charakterystyczne wyłącznie dla danego języka lub kręgu kulturowego. Znalezienie dla nich odpowiednika bywa niezwykle trudne, a często wręcz niemożliwe. Nierzadko problemem jest w ogóle zidentyfikowanie ich znaczenia, ponieważ wymaga to dość dobrej znajomości danego kraju, lokalnych tradycji lub zwyczajów. 

2. Słowa o wielu znaczeniach

Z tym problemem borykają się nie tylko profesjonalni tłumacze, ale także osoby uczące się języków obcych. W zasadzie w każdym języku istnieje mnóstwo wyrazów o wielu znaczeniach. Są one również obecne w języku polskim – weźmy na przykład słowo „kolanko”, które może oznaczać element instalacji hydraulicznej lub zdrobnienie nazwy części naszego ciała. Tłumaczenie wymaga więc umiejętności zrozumienia sensu większych fragmentów tekstu oraz rozpoznania znaczenia danego słowa z kontekstu. 

3. Teksty niezrozumiałe lub nieczytelne

Nietrudno się domyślić, że największą zmorą tłumacza są teksty pisane odręcznie. Ich rozszyfrowanie bywa prawdziwym wyzwaniem i jest bardzo czasochłonne. Jednak nawet teksty napisane na maszynie bądź komputerze potrafią sprawiać wiele problemów, jeśli zawierają błędy, nieścisłości lub w ogóle trudno doszukać się w nich sensu. Niestety tłumaczenie nie polega na korekcie tekstu oryginalnego, lecz na wiernym jego przekładzie na inny język, dlatego potrafi być wyjątkowo trudnym zadaniem. 

4. Idiomy, kolokacje, zwroty i wyrażenia

Wyrażenia i zwroty typowe dla danego języka, często o metaforycznym znaczeniu, również są sporym problemem podczas tłumaczenia tekstu. Szczególnie niedoświadczone osoby lub słabo znające język popełniają przy przekładzie idiomów wiele błędów. Takich wyrażeń nie należy bowiem tłumaczyć zbyt dosłownie, lecz  przede wszystkim starać się oddać ich sens, nawet jeśli wymaga to użycia innych słów. 

5. Teksty żartobliwe, ironiczne, gry słów

Tłumaczenie dowcipów, szczególnie tych opartych na grze słów jest niezwykle trudne, ponieważ wymaga nie tylko dużej wiedzy językowej, ale także wyczucia. Należy tutaj bowiem oddać nie tylko sens tekstu, ale także jego konkretny (np. ironiczny) wydźwięk, który będzie właściwie odebrany przez odbiorców w danym języku. Jest to dość trudne, ponieważ poczucie humoru jest często bardzo specyficzne w danym kręgu kulturowym. Różnice te widać dość wyraźnie podczas oglądania filmów – z czego innego śmieją się Niemcy, a z czego innego Brytyjczycy i Włosi. 

6. Skróty i akronimy

Skróty (abrewiacje) i skrótowce (akronimy) występują w każdym języku i niestety powodują wiele problemów podczas tłumaczenia tekstu. Najczęściej trudności dotyczą rozszyfrowania danego skrótu, szczególnie jeśli dotyczy on specjalistycznej i wąskiej dziedziny. Z tego samego powodu problemem jest znalezienie właściwego ekwiwalentu dla akronimu lub skrótu. W poradzeniu sobie z takimi trudnościami pomaga dzisiaj w dużej mierze Internet, ale także doświadczenie i umiejętność właściwego odczytywania znaczenia z kontekstu. 

7. Kontekst kulturowy, slang, dialekt

Ten problem dotyczy przede wszystkim przypadków tłumaczenia tekstów literackich bądź filmów. Zdarza się również przy tłumaczeniach ustnych. Aby sprostać takiemu wyzwaniu, należy doskonale znać język obcy i nieustannie się dokształcać, bo jak wiadomo, język jest „żywym” tworem, który nieustannie ewoluuje i w pierwszej kolejności pojawiają się w nim właśnie słowa potoczne, charakterystyczne dla danej społeczności. Tłumaczenie gwary regionalnej, czy nowoczesnego slangu wymaga jednak nie tylko wiedzy, ale też pewnej wyobraźni i wyczucia, by odnaleźć w drugim języku niekoniecznie dokładny odpowiednik danego słowa lub wyrażenia, lecz istotę jego znaczenia i sens. 

 

To tylko najważniejsze problemy, z jakimi trzeba się mierzyć podczas tłumaczenia tekstu – zarówno w przypadku tłumaczenia ustnego, jak i pisemnego. Bez wątpienia, aby sobie z nimi radzić, należy nieustannie pogłębiać wiedzę, a także zdobywać doświadczenie.

***
Nie masz jeszcze konta w naszym serwisie?
Załóż je za darmo i dodaj swoją ofertę tłumaczeń.